Nie każdy grzybiarz wie, że zanim jeszcze pojawią się pierwsze koźlarze, borowiki czy kurki, w lesie można znaleźć coś równie ciekawego, a do tego bardzo smacznego. Szyszkówka świerkowa to jeden z pierwszych jadalnych grzybów, które pojawiają się po zimie i zdecydowanie warto zwrócić na nią uwagę. Zobacz, jak można wykorzystać te małe kapelusiki w kuchni.
Szyszkówka świerkowa – co to za grzyb?
Szyszkówka świerkowa (Strobilurus esculentus) to drobny grzyb z rodziny obrzękowcowatych, który rośnie na rozkładających się szyszkach świerków. Występuje głównie w Europie, ale notowany jest także w Ameryce Północnej i Azji. W Polsce uznawany jest za pospolity, choć z powodu niewielkich rozmiarów często bywa niedostrzeżony. W środowisku grzybiarzy możesz spotkać się z potocznymi nazwami, takimi jak „szyszkowiec”, „grzybek na szyszce” albo „szyszkowy krasnal”.
Jak wygląda szyszkówka świerkowa? Łatwo ją zidentyfikować, pod warunkiem, że dobrze się przyjrzysz. Kapelusz ma zwykle od 1 do 3 cm średnicy. Kolor kapelusza to zazwyczaj jasny brąz, beżowy, czasem z lekkim oliwkowym odcieniem. Trzon cienki, prosty, o długości od 3 do 6 cm, zwykle jaśniejszy u podstawy. Blaszki są białe lub kremowe, dość gęsto ustawione i przyrośnięte do trzonu.
Najważniejsza cecha – szyszkówka zawsze rośnie bezpośrednio na świerkowych szyszkach. Jeśli widzisz podobny grzyb w innym miejscu – to nie jest szyszkówka świerkowa.
Czy szyszkówka świerkowa jest jadalna?
Tak, szyszkówka świerkowa to grzyb jadalny, który można spokojnie smażyć, dusić, dodawać do zup, sosów i farszów. Nie zawiera toksyn, więc nie trzeba jej obgotowywać ani specjalnie przygotowywać. Ma delikatny, lekko orzechowy smak, który doceni każdy, kto lubi wiosenne grzyby. Ze względu na mały rozmiar i delikatność nie nadaje się jednak do marynowania czy suszenia i najlepiej spożyć ją od razu po przyniesieniu do domu. Nie zbieraj jednak zbyt dużych ilości – jak każdy grzyb, szyszkówka może być ciężkostrawna, jeśli zjesz jej za dużo.
Walory smakowe to jednak nie wszystko, bo szyszkówka jest lekkostrawna i niskokaloryczna, a do tego zawiera białko roślinne, potas i fosfor oraz śladowe ilości witamin z grupy B.
Gdzie rośnie szyszkówka świerkowa?
A gdzie szukać szyszkówki? Wybieraj czyste, wilgotne lasy świerkowe, często młodniki lub mieszane lasy iglaste z dominującym udziałem świerka. Szyszkówka tworzy owocniki wyłącznie na szyszkach świerkowych w stanie rozkładu – najczęściej takich, które leżą na ziemi od kilku miesięcy i zaczynają się już rozpadać.
W Polsce występuje niemal w całym kraju, ale szczególnie często znajdziesz ją w rejonach z dużym udziałem świerczyn. Dobre miejsca to Pomorze Zachodnie (np. okolice jeziora Hajka), północna część Mazur, tereny podgórskie Beskidów i Sudetów, a także niektóre fragmenty Puszczy Białowieskiej i Puszczy Augustowskiej.
Główne miesiące owocnikowania to kwiecień, maj i czerwiec, ale przy łagodnej pogodzie może pojawić się już w lutym. Najlepsze warunki do jej wzrostu to wilgotna ściółka i temperatury w granicach 5–15°C.
Jak zbierać szyszkówkę świerkową?
Zbieranie szyszkówki świerkowej wymaga nieco cierpliwości i odpowiedniego nastawienia. To grzyb drobny, ale bardzo liczny, więc jeśli trafisz na dobre miejsce, możesz zebrać kilkaset sztuk w ciągu godziny. Najlepiej zbieraj same kapelusze – trzonki są twarde, łykowate i nieprzyjemne w jedzeniu. Warto robić to nożyczkami, bo dzięki nim łatwo odetniesz kapelusz bez uszkadzania grzybni i bez zbędnego szarpania.
Szukaj grzybów bezpośrednio na szyszkach – zarówno tych leżących na wierzchu, jak i zagrzebanych częściowo w ściółce. Często jedna szyszka daje nawet kilkanaście owocników – warto je delikatnie przeglądać. Zbieraj tylko młode, jędrne kapelusze – starsze mogą być zbyt miękkie lub zacząć się już rozkładać. Wkładaj je do przewiewnego koszyka lub pudełka, ale nigdy do plastikowej torby, bo szybko się zaparzą.
Jak przyrządzić szyszkówkę świerkową?
Najlepszy sposób na szyszkówkę to szybkie smażenie na maśle z odrobiną czosnku lub cebuli. Genialnym pomysłem na ten produkt jest jajecznica z grzybami, ale świetnie sprawdaza się też do sosów – wystarczy podsmażyć ją krótko, a następnie połączyć ze śmietaną, koperkiem i przyprawami. Spróbuj także dodać ją do risotto lub tart. Jej orzechowy posmak świetnie komponuje się z serem pleśniowym, pieczonym burakiem i świeżym tymiankiem. Wiosną, gdy niewiele jeszcze rośnie, szyszkówka świerkowa może być pysznym i oryginalnym urozmaiceniem domowej kuchni.
Porady zawarte w powyższym artykule to jedynie sugestia i nie zastępują profesjonalnej oceny. Jeśli nie jesteś w pełni pewny/pewna, że zebrane grzyby są jadalne, lepiej zrezygnuj z ich spożycia. Pamiętaj, że w razie wątpliwości należy skonsultować się z doświadczonym grzyboznawcą – w stacjach sanitarno-epidemiologicznych pełnią dyżury specjaliści, którzy bezpłatnie ocenią, czy dany grzyb jest jadalny.
