Ślaz, bo o nim mowa, najczęściej kojarzy się z niepozornym chwastem rosnącym przy płotach i na nieużytkach. Zwany jest też bożym chlebkiem, kędzierzawcem czy babskim zielem. Nieco przypomina kwitnącą malwę, ale jest od niej znacznie mniejszy.
Skarb z ogrodu, o którym zapomniano
Jeśli masz ogródek lub choćby dziki zakątek przy domu, jest spora szansa, że rośnie tam ślaz. Większość osób go ignoruje, traktując jak chwast. A to błąd. Liście ślazu są nie tylko jadalne, ale też bardzo wartościowe. Zanim więc wyrwiesz go z grządki, sprawdź, czy nie warto wykorzystać go w kuchni. Poniżej przeczytasz, co kryją w sobie liście ślazu, gdzie je znaleźć, ile kosztują w sklepach zielarskich, jak je jeść i komu mogą zaszkodzić.
Właściwości zdrowotne liści ślazu
Liście ślazu mają działanie łagodzące i osłaniające. Dzięki wysokiej zawartości śluzów roślinnych wspierają pracę układu pokarmowego – mogą przynieść ulgę przy zgadze, refluksie czy stanach zapalnych żołądka. Działają też łagodząco na gardło i kaszel – nie bez powodu napar z liści i kwiatów ślazu to domowy sposób na przeziębienie. Roślina służy także do łagodzenia wysypek, ran, oparzeń, ukąszeń owadów i egzemy. Składniki zawarte w roślinie pozytywnie wpływają na układ nerwowy i dają uczucie spokoju i relaksu. Napar ze ślazu może wpłynąć na polepszenie snu.
Liście ślazu są bogate w witaminy A, B i C, a także w żelazo, białko, wapń, potas i magnez. Dzięki temu wspierają odporność, wzrok, pracę serca i mięśni. Zawierają też antyoksydanty, które pomagają chronić komórki przed stresem oksydacyjnym.
W kuchni cenione są za łagodny smak, który po ugotowaniu przypominają szpinak, ale nie są gorzkie. Można je jeść także na surowo – młode listki nadają się do sałatek.
Jak jeść liście ślazu?
Oto kilka sposobów na wykorzystanie liści ślazu w kuchni:
- Zupa ze ślazu (ormiańska zupa „aiveluk”) – gotowana na wywarze warzywnym lub mięsnym, z cebulą, czosnkiem, pomidorami i ryżem
- Liście duszone jak szpinak – z czosnkiem i oliwą, jako dodatek do obiadu
- Nadziewane liście – można zawijać w nie farsz z kaszy i warzyw, jak w przypadku gołąbków
- Dodatek do omletów – posiekane liście dobrze komponują się z jajkami
- Sałatka z młodych liści – najlepiej połącz je z pomidorami i oliwą z cytryną
- Zielone koktajle – szczególnie susz lub proszek, do miksowania z bananem i mlekiem roślinnym
Przeciwwskazania do jedzenia liści ślazu
Liście ślazu są bezpieczne dla większości osób. Ostrożność powinny jednak zachować osoby z bardzo wrażliwym układem pokarmowym – ze względu na dużą ilość śluzów mogą wywołać uczucie pełności lub wzdęcia. Nie zaleca się też ich stosowania razem z lekami przyjmowanymi doustnie – mogą zmniejszyć ich wchłanianie.
Zawsze najlepiej ich spożywanie skonsultować z lekarzem.
Tradycyjna ormiańska zupa z liści ślazu
Składniki (na 4 porcje):
- ok. 1,5 litra bulionu warzywnego
- 2 duże garście świeżych liści ślazu (bez łodyg)
- 1 cebula
- 2 ziemniaki
- 2–3 ząbki czosnku
- 1 ugotowane na twardo jajko
- 2 łyżki oleju (np. rzepakowego lub słonecznikowego)
- 2–3 łyżki śmietany 18%
- sól, pieprz do smaku
- opcjonalnie: koperek, szczypta ostrej papryki
Przygotowanie:
- W dużym garnku zagotuj bulion warzywny.
- Liście ślazu dokładnie umyj, usuń grubsze łodygi i posiekaj na mniejsze kawałki.
- Cebulę obierz i pokrój w drobną kostkę. Podsmaż ją na oleju na złoty kolor.
- Ziemniaki obierz i pokrój w kostkę.
- Do bulionu dodaj podsmażoną cebulę, ziemniaki i liście ślazu. Gotuj na średnim ogniu ok. 20 minut, aż warzywa będą miękkie.
- Czosnek obierz i drobno posiekaj. Jajko pokrój na plasterki lub kostkę.
- Gdy zupa będzie gotowa, dodaj czosnek, jajko i dopraw solą oraz pieprzem.
- Na koniec zdejmij zupę z ognia i zabiel śmietaną. Możesz też dodać odrobinę koperku lub ostrej papryki dla smaku.
- Zupa najlepiej smakuje świeża, z kromką razowego chleba.
