To ryba, którą traktowano jak rarytas. Filety z matiasa są jędrne, soczyste i nie wymagają długiego moczenia. Dziś coraz trudniej je kupić, choć warto się za nimi rozejrzeć – szczególnie w większych marketach i na targach rybnych. Jeśli lubisz śledzie, ale drażni cię ich zbyt intensywny smak albo nie masz cierpliwości do ości, może cię ona pozytywnie zaskoczyć.

Smak dzieciństwa i hit PRL-u

Na przyjęciach w latach 70. i 80. nie mogło zabraknąć „śledzia po japońsku” – przystawki, która z Japonią nie miała wiele wspólnego, ale robiła furorę. Filety w lekkiej zalewie, majonez, gotowane warzywa i jajko – takie danie znał chyba każdy, kto dorastał  w tamtych latach. A podstawą tego przepisu był nie byle jaki śledź, tylko właśnie matias.

Co to są matiasy?

Matias to młody śledź, który jeszcze nie zdążył się rozmnożyć. Łowi się go tylko przez krótki czas w roku, głównie między marcem a majem: zanim przystąpi do tarła, wiosną, kiedy jego mięso jest wyjątkowo delikatne. W odróżnieniu od zwykłych śledzi, matiasy są tylko lekko solone – nie wymagają więc długiego moczenia. Można je jeść niemal od razu po wyjęciu z opakowania. To właśnie ta cecha sprawia, że są tak cenione przez smakoszy.

Czym różnią się matiasy od zwykłych śledzi?

Jeśli myślisz, że matias to po prostu inna nazwa śledzia – to nie do końca prawda. Choć oba produkty pochodzą z tej samej ryby (śledzia atlantyckiego), różni je sposób połowu, przetwarzania i przede wszystkim smak. Ich mięso jest bardziej soczyste i smakuje zupełnie inaczej niż u dorosłego śledzia. Filety z matiasa są miękkie, jasne, pozbawione większych ości i mają subtelny smak.

Zwykłe filety śledziowe są często mocno solone i wymagają moczenia przez kilka godzin – w mleku czy w wodzie. Matiasy można zjeść od razu. Nie mają też większych ości – są łatwe do jedzenia, nawet dla osób, które zwykle unikają ryb.

Jak smakują matiasy?

Jeśli raz spróbujesz matiasa, łatwo rozpoznasz jego smak. Mięso jest delikatne, jasne, miękkie, wręcz kremowe w konsystencji, a jednocześnie jędrne. Smak jest lekko słony, ale bez ostrej nuty, którą często mają zwykłe śledzie. Są lekko słone, delikatne i bardzo „czyste” w smaku.

Nie poczujesz tu „rybiego” zapachu, który czasami bywa zniechęcający. To właśnie sprawia, że matiasy są świetnym wyborem także dla tych, którzy zwykle omijają śledzie szerokim łukiem. Nie wymagają dodatkowej obróbki – wystarczy dodać cebulę, śmietankę, kawałek jabłka czy ogórka i już masz gotową przystawkę.

Jeśli nie lubisz walczyć z ościami, dobra wiadomość: w filetowanych matiasach prawie ich nie ma. Dzięki temu ryba jest łatwa do podania i przyjazna także dla dzieci lub osób starszych.

5 pomysłów na matiasy w kuchni

Matias to ryba uniwersalna, którą możesz wykorzystać na wiele sposobów. Dzięki łagodnemu smakowi świetnie łączy się zarówno z warzywami, jak i z bardziej wyrazistymi składnikami, takimi jak marynowana papryka, ogórki kiszone czy musztarda.

Możesz go podać na zimno – w postaci przystawki, sałatki lub na kanapce. Równie dobrze sprawdzi się jako baza do śledzia w zalewie octowej lub słodko-kwaśnej. Dzięki temu, że nie trzeba go długo moczyć, zaoszczędzisz sporo czasu. To także idealna ryba do słoików. Jeśli chcesz przygotować domowe śledzie na zapas, matiasy będą idealne. Zachowują świeżość, strukturę i smak nawet po kilku dniach w lodówce. Oto kilka inspiracji na wykorzystanie matiasów:

1. Klasyczne matiasy z cebulą i olejem

Najprostszy i zawsze udany sposób. Pokrój cebulę w piórka, zalej olejem rzepakowym i odstaw na godzinę. Matiasy pokrój na kawałki i wymieszaj z cebulą. Dopraw świeżo zmielonym białym pieprzem i ewentualnie solą. 

2. Śledź po japońsku – jak za dawnych lat

Pokrój matiasy na mniejsze kawałki, ułóż na półmisku, nałóż warstwę ugotowanej marchewki i pietruszki, majonez i plasterki jajka na twardo. Proste, ale robi wrażenie – dokładnie tak, jak w PRL-u.

3. Matias w zalewie musztardowej

Zrób sos z musztardy, miodu, odrobiny octu i oleju. Dodaj cienko pokrojoną cebulę i zalej sosem matiasy. Odstaw na kilka godzin – najlepiej na noc. Świetny pomysł na święta albo domowe przyjęcie.

4. Sałatka z matiasem i jabłkiem

Pokrój filety, dodaj pokrojone w kostkę jabłko, ogórka kiszonego, cebulę i odrobinę majonezu. Możesz też dodać ziemniaki – wyjdzie ci pyszna sałatka warstwowa.

5. Matiasy w pomidorach

Zrób prostą zalewę z koncentratu pomidorowego, octu, cukru i cebuli. Dodaj liść laurowy i ziele angielskie, przesmaż je razem i wystudź. Zalej matiasy i wstaw do lodówki. Po 2-3 dniach będą idealne.

6. Świeże matiasy ze smażonymi ziemniakami

Chrupiące ziemniaki na ciepło w połączeniu ze świeżym matiasem i sosem koperkowo-czosnkowym na jogurcie to gotowa propozycja obiadowa.

Getty/iStock Andreas Steidlinger

Jeśli udało ci się zdobyć matiasy, wystarczy zaledwie kilka dodatkowych składników, by wyczarować pyszną przystawkę. Jeśli szukasz czegoś innego niż tradycyjne filety śledziowe, sięgnij po matiasy. Znów robią furorę – i dobrze, bo zdecydowanie zasługują na wielki powrót na stół.