Gdyby tak spojrzeć na ziemniaki z punktu widzenia historii, to wręcz niesamowite jak mocną pozycję zdobyły sobie w naszym jadłospisie w stosunkowo krótkim czasie. Realnie wylądowały na naszych, polskich stołach dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku, a dziś wielu nie mogłoby bez nich żyć, nie bez racji uznając je za jedne z „najbardziej polskich” warzyw.
Polacy do kartofli początkowo podchodzili nieufnie. W krótkim czasie jednak stały się one podstawą wyżywienia nie tylko chłopstwa, ale także i mieszczaństwa. Mało tego. Zaraz obok poprawy higieny, to właśnie coraz wydajniejsze rolnictwo i właśnie wysokoplenny ziemniak przyczynił się także do eksplozji demograficznej w XIX i XX wieku i znacznego wzrostu ludności.
Ziemniaki jako podstawa kuchni Wielkopolskiej
Nic więc dziwnego w tym, że ziemniak to jedno z nielicznych warzyw (być może jedyne?), które doczekało się niejednego pomnika. W Polsce kartoflany obelisk pokaźnych rozmiarów stoi w Biesiekierzu (woj. zachodniopomorskie). Jednak z tego warzywa słynie w naszym kraju inny region, a mianowicie Wielkopolska.
To właśnie tamtejsze chłopstwo ziemniaka upodobało sobie w największym stopniu i jako pierwsze na polskich ziemiach. Ma to związek z wpływem niemieckim, który terytoriach Poznańskiego odcisnęli pruscy zaborcy. Jednym z nielicznych plusów tego stanu rzeczy było właśnie szybkie i sprawne wprowadzenie do kuchni zwykłej ludności ziemniaków, czyli mówiąc po poznańsku – pyr.
Pyry z gzikiem, czyli podstawowe danie kuchni wielkopolskiej
Sztandarowym daniem, którym raczyli się mieszkańcy Wielkopolski na co dzień, a zwłaszcza w sezonie ziemniaczanym, czyli po wykopkach, były pyry z gzikiem. To nic innego jak po prostu gotowane (często w mundurkach) ziemniaki z dodatkiem w postaci odpowiednio przygotowanego twarożku. Warto jednak zaznaczyć, że zamiast typowego gziku bardzo często jadano tak gotowane ziemniaki z innymi dodatkami, np. z omastą na bazie śmietany.
Getty Images, ALLEKO
Tak czy siak to właśnie proste pyry z gzikiem urosły do sztandarowego dania prostej, ale sycącej kuchni wielkopolskiej. Dziś ich jedzenie nie jest już tak częste jak jeszcze 100 lat temu, ale danie to pozostało w wielkopolskiej zbiorowej pamięci, a także w knajpach z lokalnym jadłem. Jeśli nie masz możliwości odwiedzenia takiej poznańskiej restauracji, przyrządź sobie pyry z gzikiem u siebie w domu!
Przepis na pyry z gzikiem
Składniki:
- 1 kg ziemniaków
- 250 g twarogu
- 3-4 łyżki śmietany
- Ćwierć łyżeczki soli
- Pieprz
- Opcjonalnie: ząbek czosnku, szczypiorek, rzodkiewka
Przygotowanie:
- Ziemniaki oczyść, nie obieraj i ugotuj w mundurkach do miękkości. Odstaw do wystudzenia.
- Twaróg rozmiękcz za pomocą widelca, dodaj śmietanę i pozostałe dodatki. Wymieszaj i dopraw do smaku.
- Ziemniaki rozkrawaj na pół i podawaj z porcja gziku. Z góry przyozdób świeżym szczypiorkiem lub innym dowolnym dodatkiem.
Smacznego!
