Koźlarz babka (Leccinum scabrum) to jeden z najczęściej spotykanych i zbieranych grzybów rurkowych w polskich lasach. Nie ma niejadalnych sobowtórów, więc wiele osób chętnie i często go zbiera. Jeśli koniecznie muszę nazbierać grzybów na sos lub zupę, celuję właśnie w koźlarze. Doskonale rozpracowałam to, jak i gdzie rosną. Wiem, gdzie je znaleźć niemal w każdym lesie, nawet takim, w którym jestem po raz pierwszy.
Koźlarz babka - co to za grzyb?
Znany jest też jako „brzozowiec” – ta nazwa mówi wszystko o jego ulubionym towarzystwie. W mowie potocznej grzybiarze nazywają go „babką”, „koźlakiem” lub po prostu „koźlarzem”. Charakterystyczne dla niego są ciemne łuski na trzonie – przypominają sierść kozła, stąd właśnie pochodzi jego nazwa.
Kapelusz koźlarza babki jest zazwyczaj szarobrązowy, brązowy lub lekko oliwkowy, suchy i matowy, z czasem może się lekko wygładzać. Osiąga średnicę od 5 do 15 cm. Trzon jest wysmukły, biały z wyraźnymi ciemnymi łuskami – jakby ktoś go delikatnie pokropił. Miąższ jest biały, ale po przecięciu może się lekko szarzeć. Nie pomylisz go łatwo z grzybem trującym, ale początkujący mogą go pomylić z innymi koźlarzami – np. czerwonym. Na szczęście wszystkie koźlarze są jadalne, choć trzeba je odpowiednio przygotować.
Mój trik na szukanie koźlarzy
Koźlarzy szukam zawsze pod brzozami z w mało zachęcającym gąszczu. Inni grzybiarze często omijają takie miejsca, a to właśnie tam czai się prawdziwe bogactwo.
Chcesz poznać mój trik? Wchodź bez wahania w gęstwiny pod brzozami – nie zatrzymuj się na brzegu lasu. Koźlarz babka lubi rosnąć w środku zagajnika, między gęstymi pniami, gdzie światło słabiej dochodzi. Tam, gdzie innym nie chce się zaglądać, tam właśnie czai się najwięcej babek. Czasem trzeba się schylić, rozchylić trawy i krzaki, ale warto.
Koźlarzy nie ma sensu szukać pod innymi rodzajami drzew. Wypatruj brzóz w lesie i kieruj się do nich. Jeśli jest sprzyjająca pogoda, naprawdę duża szansa, że nazbierasz pełen kosz koźlarzy.
Jak zbierać koźlarze?
Koźlarz babka najlepiej smakuje, gdy jest młody – wtedy jego kapelusz jest jędrny, a trzon twardy i soczysty. Starsze egzemplarze bywają robaczywe, a ich miąższ staje się gąbczasty. Dlatego lepiej zbieraj te mniejsze i świeże. Zawsze wykręcaj grzyb z ziemi, a nie ścinaj – dzięki temu nie uszkodzisz grzybni. Jeśli trafisz na brzozowy zagajnik, sprawdź każdy kąt – koźlarze często rosną w grupach. Nie zniechęcaj się tym, że grzyby te ciemnieją po zebraniu. Zachowują swój pyszny smak.
Jak przyrządzić koźlarza babkę?
Pokrój kozaki w plastry, obgotuj, a potem podsmaż z cebulką – pyszna klasyka! Ten grzyb nadaje się do sosów, zup, farszów i jako dodatek do jajecznicy. Można go też suszyć – choć po ususzeniu ciemnieje, nie traci smaku. Świetnie sprawdza się w marynatach octowych. Najlepiej komponuje się z innymi grzybami rurkowymi, np. podgrzybkami czy borowikami. Pamiętaj, tylko żeby przed przyrządzeniem dokładnie oczyścić kapelusz i usunąć ewentualne robaki z trzonu.
